Co zwiedzać w Wilczym Szańcu

Wilczy Szaniec – Co zwiedzać?

W tym wpisie opowiemy Wam o tym, co warto zwiedzać w Wilczym Szańcu. Wolfsschanze, czyli po polsku Wilczy Szaniec, to główna wojenna kwatera główna Adolfa Hitlera z okresu II Wojny Światowej. Znajduje się w północnej Polsce, w niewielkiej osadzie Gierłoż, niedaleko Kętrzyna. Zbudowano go z myślą o wojnie ze Związkiem Radzieckim, połowie ubiegłego stulecia te tereny należały do III Rzeszy i znajdowały się bardzo blisko planowanego frontu wschodniego. Taka lokalizacja miała umożliwić skuteczne dowodzenie wojskami w czasie walk. Hitler spędził tu prawie trzy lata, od początku wojny z ZSRR w czerwcu 1941 roku aż do listopada 1944 roku. Wraz z nim przez większą część tego czasu przebywali tu najważniejsi przywódcy cywilni i wojskowi nazistowskich Niemiec.

W tym wpisie opowiemy wam o tym, co ciekawego znajdziecie w kwaterze głównej Hitlera – i w najbliższej okolicy! Oprócz słynnych bunkrów – znajdziecie dookoła kilka równie ciekawych, a mniej uczęszczanych miejsc. O tym, jak dojechać do Wilczego Szańca piszemy w innym wpisie. A samą kwaterę – możecie zwiedzać z naszym audioprzewodnikiem!

Wilczy Szaniec – strefy

Wilczy Szaniec znajduje się w przy linii kolejowej łączącej Kętrzyn (Rastenburg) z Węgorzewem (Angerburg). Tak, jak przed laty, tak i dziś, mieszkańców jest tu niewielu, gęste i podmokłe lasy nie były i nie są zbyt przyjazne dla człowieka. Trudne było również dotarcie w te okolice – bagna i jeziora skutecznie ograniczały możliwości poruszania się po tym terenie. I z tego właśnie powodu zdecydowano o budowie kwatery właśnie tutaj.

Wybudowana w ciągu zaledwie kilku miesięcy kwatera w Gierłoży podzielona była na trzy strefy. Strefa Pierwsza była centralną częścią kompleksu, gdzie mieszkali i pracowali najważniejsi dygnitarze III Rzeszy. Ta część udostępniona jest do zwiedzania. Położona po drugiej stronie torów Strefa Druga – była tak naprawdę małym miasteczkiem w którym mieszkali i pracowali członkowie personelu pracującego w Strefie Pierwszej, lub niżsi rangą dygnitarze III Rzeszy. Dziś ten teren stanowi publicznie dostępny teren leśny – zapraszamy Was do zwiedzania tego terenu z naszym przewodnikiem!

Pierwsza Strefa – schrony Hitlera

Co zwiedzać w Wilczym Szańcu? Przede wszystkim Pierwszą Strefę, to serce całego kompleksu. To tam tam mieszkał i pracował Adolf Hitler, Martin Bormann, czy też Hermann Göring. Tam znajdowały się największe i najsilniej umocnione obiekty. Tam również hrabia Claus von Stauffenberg podjął próbę zmiany losów wojny. Zorganizowany przez niego nieudany zamach 20 lipca 1944 roku miał miejsce w jednym z baraków sztabowych na terenie kwatery.

Tak, jak wspomnieliśmy – teren Strefy Pierwszej jest oficjalnie udostępniony do zwiedzania. Po ostatnich przebudowach miejsce to bardziej przypomina park z alejkami wśród żelbetowych ruin, aniżeli ponury kompleks wojennej kwatery Hitlera pośrodku bagien. Spacerujemy po elegancko wybrukowanych, oświetlonych alejkach, w gęstym liściastym lesie. Do niektórych bunkrów możemy bezpiecznie wejść. W 2024 roku wybudowano taras widokowy przy dawnym bunkrze Hitlera – dzięki czemu można z wysokości obejrzeć, jak wielki to był obiekt i jak trudnym zadaniem było zniszczenie Wilczego Szańca.

Oprócz bunkra Hitlera warto zwrócić uwagę na tak zwanego bunkier dla gości, a także do pozostałości willi Hermana Göring. Jeśli macie latarkę, warto przejść się korytarzem wewnątrz bunkra łączności. O wszystkich tych miejscach opowiadamy Wam w naszym audioprzewodniku po Strefie Pierwszej! W bunkrze nr 4 (tam, gdzie mieści się sala projekcyjna), prezentowana jest makieta – plan Wilczego Szańca. Intrygująca jest również historia zamachu 20 lipca 1944 roku prezentowana w miejscu dawnego baraku sztabowego, a także w jednym z baraków pod koniec trasy zwiedzania.

Co zwiedzać w Wilczym Szańcu – Strefa Druga

Jak wspomnieliśmy, kwatera w Gierłoży zlokalizowana była po dwóch stronach linii kolejowej łączącej Węgorzewo z Kętrzynem. Teren oficjalnie udostępniany do zwiedzania obejmuje Strefę Pierwszą, po północnej stronie torów. Spacer po kwaterze głównej Hitlera zwykle rozpoczyna i kończy się właśnie tam. Jeśli jednak ta ponura historia Was wciągnęła, zwiedzanie kwatery Hitlera możecie kontynuować w Strefie Drugiej, na południe. W czasie wojny mieszkało tam i pracowało półtora tysiąca osób!

Najciekawszym obiektem w drugiej strefie jest naszym zdaniem dworzec kolejowy. Znajdziecie go tuż koło wjazdu do kwatery w Gierłoży, przy linii kolejowej. Tam też rozpoczyna się spacer po Drugiej Stefie. Znajdziecie tam peron i pozostałości budynku stacyjnego. Od stacji pójdziemy ledwo widoczną ścieżką, w głąb lasu – znajdziemy tam jeszcze więcej dawnych baraków i bunkrów. Wilczego Szańca. Po kilkunastu minutach, głęboko w lesie, odnajdziemy największy obiekt kwatery Hitlera – podwójny schron o powierzchni 500 metrów kwadratowych! Niewiele się z niego zachowało, choć jeśli patrzeć na niego od strony leśnej drogi – nadal wygląda imponująco. Uwaga! Spacerując po lesie zachowajcie maksymalną ostrożność. W ziemi zachowało się sporo pozostałości po żelbetowych konstrukcjach – łatwo w nie wpaść i zrobić sobie krzywdę.

A jeśli szukacie pomocy w nawigacji – plan Wilczego Szańca – zarówno Strefy Pierwszej, jak i Drugiej znajdziecie w naszej mobilnej aplikacji. A z mobilnym przewodnikiem zwiedzicie obie części siedziby Hitlera. Pamiętajcie, ze oficjalny przewodnik dostępny w kasach obejmuje tylko Strefę Pierwszą! Nie ma tam zbyt wiele o dworcu kolejowym, czy największym bunkrze kwatery głównej Hitlera.

Strefa Trzecia – otulina

Opowiadając o tym, co zwiedzać w Wilczym Szańcu, nie można zapomnieć o Strefie Trzeciej, która otaczała Strefy Pierwszą i Drugą, stanowiąc otulinę kwatery w Gierłoży. Znajdowały się tam posterunki wartowników – którzy mieli za zadanie trzymać z daleka wszelkich niechcianych gości. Dziś nie zachowało się po niej zbyt wiele, trudno jest odnaleźć nawet jej dawne granice. Ale kto wie – może w przyszłości przygotujemy jakiś przewodnik po tym terenie?

Inne atrakcje w okolicy

Wilczy Szaniec to nie jedyne miejsce tego rodzaju na Mazurach! Z Kwatery w Gierłoży macie zaledwie pół godziny jazdy do miejscowości Mamerki koło Węgorzewa, znajduje się główna kwatera wojskowa armii lądowej. Kolejne pół godziny jazdy stamtąd, docieracie do Pozezdrza, gdzie do dziś można odnaleźć pozostałości kolejnej kwatery głównej kolejnego współpracownika Hitlera – Heinricha Himmlera.

Wilczy Szaniec przewodnik

Spacer po kwaterze głównej Hitlera warto odbyć z przewodnikiem. Na miejscu możecie oczywiście skorzystać z usług „żywego” przewodnika, można też wypożyczyć przewodniki audio. My proponujemy Wam skorzystanie z naszego własnego, autorskiego audioprzewodnika po kwaterze Hitlera. Więcej informacji na jego temat znajdziecie tutaj – wspomnimy tylko, że oprowadzimy Was nie tylko po pierwszej strefie, ale także i drugiej! A jako bonus – mamy dla Was przewodnik po pobliskich Mamerkach.